Hầu như ít ai trên thế giới khi sử dụng internet lại không biết đến những trang web như Reddit, Craigslist, Wikipedia, 4Chan, Hacker News … Mặc dù hoàn toàn khác nhau, song những website này lại có 2 điểm chung lớn, đó là: chúng đều là những trang web rất nổi tiếng, được nhiều người biết đến; và tất cả chúng đều trông … xấu khủng khiếp.
Công nghệ web đã phát triển mạnh trong những năm qua, các nhà thiết kế có hàng loạt công cụ để phát huy. Song những trang web này dường như chẳng liên quan gì đến những triết lý thiết kế hiện đại ngày nay cả.
Tại sao những website này lại trông như thể chúng được xây dựng từ những năm 1990? Đâu rồi những giao diện gọn gàng, sạch sẽ, font chữ được lựa chọn cần thận và màu sắc nổi bật?
 |
Website rao vặt Craigslist có thiết kế xấu xí, quê mùa
Thực tế, Craigslist đã hơn 20 tuổi, nó được ra đời vào năm 1995. Wikipedia vừa bước sang tuổi 15 vào tháng trước. Reddit hiện đã gần 10 tuổi, còn 4chan là 13 tuổi.
Vấn đề là, không phải lúc nào cũng dễ dàng để nói ngay một website được thiết kế tốt hay không. Một điều nữa là bạn sẽ phải cân nhắc trang web đó hữu ích như thế nào, và nó có giúp người truy cập tìm được những thông tin họ đang cần hay hoàn thành nhiệm vụ họ đang làm hay không.
Theo Amit Das, đồng sáng lập và là người phụ trách mảng ảo hóa dữ liệu tại hãng Intelligent Interfaces nói: “Chắc chắn có một sự chênh lệch rất lớn về mặt thiết kế mà chúng ta thấy trong các trang như Reddit, 4chan…. Sự chênh lệch này chính là những kỳ vọng khác biệt của người dùng, nó khác với kỳ vọng nội dung từ những website, ứng dụng nội dung tổng hợp như các trang Medium, Facebook, Twitter; với các nền tảng nội dung mang tính rao vặt như Craigslist hay các diễn đàn như Hacker News.
Ngoài ra, cũng cần nhìn vào tình trạng của các trang web này, chúng đã tồn tại khá lâu và vốn không được lập ra để đáp ứng người tiêu dùng năm 2016. Chúng ưu tiên đến những nội dung giúp mang lại lưu lượng lớn. Chẳng hạn, Reddit là website được truy cập nhiều thứ 32 trên thế giới, trong khi Medium chỉ đứng thứ hàng 400.
Sẽ có người nói rằng những đối thủ mới với thiết đế đẹp hơn sẽ thách thức những website kiểu cũ này, như là Trulia cạnh tranh với Craigslist ở mảng rao vặt bất động sản. Tuy nhiên, họ cần hiểu rằng lưu lượng truy cập bất động sản phần lớn đến từ công cụ tìm kiếm và đến Craigslist.
Điều gì tạo ra một thiết kế xấu?
Thiết kế xấu tạo ra những website khó sử dụng, và một vài yếu tố đó là:
- Khó đọc: sử dụng nhiều loại font chữ và màu sắc có thể khiến website trở nên khó đọc, đặc biệt khi nó có những bài viết dài.
- Điều hướng kém: nếu người dùng không thể tìm ra những gì họ đang tìm trên trang của bạn, hoặc không thể nói một đường link sẽ đưa họ tới đâu, họ sẽ không ở lại trang web đó lâu.
- Chậm: nếu bạn dùng nhiều hình ảnh, hình động, hình vẽ, trang của bạn sẽ tải rất chậm.
Nếu nhìn vào các lỗi trên sẽ thấy các website “xấu tệ” như Reddit, Wikipedia… hầu như không mắc những sai lầm đó.
 |
Wikipedia rất chú trọng thông tin
Wikipedia có thể nhiều chữ và lỗi thời, song thông tin trên đó rất dễ đọc, dễ tìm. Reddit có thể không dễ dùng trong vài lần đầu, nhưng lại rất nhẹ và tải nhanh trên hầu hết các kết nối.
Các nhà thiết kế giỏi nhất luôn nắm vững kim chỉ nam, thiết kế website phải “không lạc hậu trước thời gian”, dễ bảo trì và tương thích với mọi thứ. Cộng thêm nữa là tính độc đáo. Đó là những yếu tố rất quan trọng, vì với một thiết kế cần quan tâm đến thời gian, phản hồi và tương tác.
Daniel Gackle, điều hành trang Hacker News (HN), cho biết HN nhấn mạnh vào nội dung trên tất cả. Một thiết kế giao diện “long lanh” sẽ khiến nội dung bị sao nhãng. Text (chữ, nội dung) là vô giá với thời gian. Mật độ thông tin trên HN đặc biệt được coi trọng: luôn đầy đủ để thu hút người dùng, và luôn vừa phải để trang dễ tải.
Một điều đáng học hỏi nữa về một thiết kế dựa trên text là các trang nhỏ và tải nhanh. Người dùng rất quan tâm đến điều này, và HN còn coi trọng điều đó hơn cả họ.
Đôi khi, xấu là điều khó tránh khỏi
Nói về việc tại sao các website Trung Quốc trông rất bừa bộn, Jeff Rajeck của hãng Econsultancy cho rằng các chữ cái Trung Quốc không có viết hoa, lại ít khoảng cách. Hơn nữa, chữ Trung Quốc rất khó gõ và các kết nối internet lại ít. Đó là lý do vì sao một số website phải chèn nhiều đường link nhằm giảm bớt số trang người dùng phải vào để tìm ra những gì họ cần.
Trong trường hợp của Reddit, việc đưa các đường link vào trang dường như là điều không thể tránh. Một mặt, nó khiến trang trông xấu, song mặt khác, nó cho phép người dùng nhanh chóng lướt qua nhiều nội dung, tối đa hóa giá trị thời gian khi họ truy cập website.
Thay đổi thiết kế website thế nào là tốt nhất?
 |
Nếu xét các lỗi của những website nổi tiếng này, có lẽ cách duy nhất để sửa lại là thay đổi hoàn toàn chúng. Nhưng cần lưu ý rằng thiết kế lại có thể khiến những người dùng trung thành tức giận và xa lánh. Vì vậy, hãy nghe Das giải thích tại sao thay đổi không phải lúc nào cũng là giải pháp lý tưởng. Theo Das, khi các website có lượng truy cập lớn, một thay đổi thiết kế nhỏ có thể tạo tác động lớn. Vì thế, trang Reddit đã bắt đầu thử nghiệm thiết kế mới, song nhóm thiết kế nhận rõ tầm quan trọng của một thiết kế thích ứng.
Nhiều người nghĩ Reddit phải thiết kế lại toàn bộ website, nhưng họ đã tiến hành từng bước nhỏ một để không gây ảnh hưởng đến bất kỳ giao dịch nào.
Tất nhiên, việc thay đổi từ từ và thay đổi toàn bộ đều có thể dẫn đến thành công. Đó là trường hợp của DeviantArt, một trong những cộng đồng nghệ thuật và thiết kế lớn nhất thế giới, đã thay đổi toàn bộ website sau vài năm hoạt động. Nhưng cốt lõi DNA của sản phẩm vẫn giữ nguyên. Họ chỉ từ từ thay đổi các trang bên trong.
Phân tích trường hợp Amazon, website luôn điều chỉnh thiết kế “từng tý một”. “Những thay đổi được tiến hành nhỏ đến nỗi người dùng dễ dàng bỏ qua chúng thậm chí khi họ truy cập vào trang mỗi ngày. Nhưng nếu nhìn lại thiết kế so với 1 năm trước, bạn sẽ nhận ra sự thay đổi rõ rệt, và tất nhiên là theo chiều hướng tích cực”, Das lưu ý.
Mai Hương (Theo Thenextweb)
